⭕VASEP bày tỏ quan ngại sâu sắc về mức thuế đối ứng dự kiến lên tới 46% mà Hoa Kỳ có thể áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam bắt đầu từ ngày 9/7/2025. VASEP cũng đề xuất các kiến nghị nhằm bảo vệ ngành thủy sản Việt Nam, một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước.

Ngành thủy sản Việt Nam: Vị thế quan trọng và sự phụ thuộc vào thị trường Hoa Kỳ

🐻Năm 2024, ngành thủy sản Việt Nam đã đạt được kết quả xuất khẩu ấn tượng với kim ngạch hơn 10 tỷ USD, tăng 11,9% so với năm 2023, đứng thứ 8 trong các ngành xuất khẩu chủ lực của cả nước4. Hoa Kỳ hiện là thị trường nhập khẩu thủy sản lớn thứ hai của Việt Nam, đạt kim ngạch 1,82 tỷ USD trong năm 2024, chỉ sau thị trường Trung Quốc và Hồng Kông (1,9 tỷ USD). Đây là một thị trường lớn, truyền thống và có tính dẫn dắt đối với thủy sản thế giới, bao gồm Việt Nam.

𝔉Đáng chú ý, 70% sản phẩm xuất khẩu sang Hoa Kỳ là thủy sản nuôi trồng (tôm, cá tra, nhuyễn thể, cá nước ngọt khác) gắn liền với sinh kế của hàng trăm nghìn nông dân tại các địa phương. Tương tự, 30% sản phẩm xuất khẩu là từ hải sản khai thác, là sinh kế của hàng trăm nghìn ngư dân Việt Nam. Hoa Kỳ là thị trường nhập khẩu số 1 của tôm, cá ngừ và thị trường nhập khẩu số 2 của cá tra Việt Nam. Hiện có hơn 400 doanh nghiệp Việt Nam đang xuất khẩu và có kế hoạch xuất khẩu thủy sản sang thị trường Hoa Kỳ với những đơn hàng lớn, giá trị cao.

Mối lo ngại về mức thuế đối ứng cao và các rào cản thương mại trước đó

🐽Theo Hiệp hội, mức thuế đối ứng dự kiến 46% là quá cao và là mức cao nhất so với các quốc gia xuất khẩu thủy sản cạnh tranh khác như Ấn Độ (26%), Ecuador (10%), Indonesia (32%), và Thái Lan (36%). Ngoài ra, hai sản phẩm chủ lực là tôm và cá tra trong hơn 20 năm qua đã phải đối mặt với nhiều rào cản thuế quan khác từ phía Hoa Kỳ, bao gồm các vụ kiện chống bán phá giá và chống trợ giá, gây ra sự bất ổn lớn cho sự phát triển của ngành.

♈Nếu không đạt được kết quả đàm phán tích cực, mức thuế mới này chắc chắn sẽ ảnh hưởng nặng nề đến nhiều ngành kinh tế mũi nhọn của Việt Nam, đặc biệt là ngành thủy sản.

Tác động tiêu cực nhiều mặt của thuế đối ứng cao

ꦰViệc áp dụng mức thuế đối ứng cao sẽ tác động tiêu cực nghiêm trọng đến khả năng cạnh tranh của thủy sản Việt Nam trên thị trường Hoa Kỳ, nơi đang chiếm 18,2% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Các tác động chính bao gồm:

• Sụt giảm nghiêm trọng kim ngạch xuất khẩu sang Hoa Kỳ, 💧đe dọa vị thế của Việt Nam là một trong những nhà cung cấp thủy sản hàng đầu cho thị trường này.

• Tác động tiêu cực đến chuỗi cung ứng và sinh kế: ꦫHơn 4 triệu lao động trong chuỗi cung ứng thủy sản, đặc biệt là nông ngư dân nuôi tôm và cá tra, sẽ đối mặt với nguy cơ mất việc làm hoặc giảm thu nhập do sản xuất đình trệ, tồn kho gia tăng, kéo theo các hệ lụy xã hội bất lợi khác.

• Hiệu ứng domino đến các thị trường khác: 🔯Việc xuất khẩu sang Hoa Kỳ bị đình trệ sẽ buộc các doanh nghiệp chuyển hướng sang các thị trường như EU, CPTPP, và Trung Quốc, dẫn đến cạnh tranh gay gắt hơn, giá bán giảm, và lợi nhuận toàn ngành sụt giảm.

• Áp lực tài chính và sản xuất: 💦Các doanh nghiệp thủy sản, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, sẽ đối mặt với tồn kho lớn, chi phí lưu kho lạnh tăng cao, gánh nặng lãi suất ngân hàng, và nguy cơ phá sản nếu không tìm được thị trường thay thế kịp thời.

• Tác động đến kinh tế quốc gia: ༒Sụt giảm xuất khẩu của ngành thủy sản, với vị trí thứ 8 về kim ngạch xuất khẩu, sẽ ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế và các ngành phụ trợ như thức ăn chăn nuôi, logistics, và cảng biển.

ওTrước tình hình cấp bách này, VASEP gửi báo cáo và đề nghị Thủ tướng Chính phủ, Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương quan tâm, xem xét và chỉ đạo tăng cường nỗ lực đàm phán với Chính phủ Hoa Kỳ để đạt được mức thuế đối ứng ở mức cạnh tranh nhất có thể, nhằm duy trì khả năng cạnh tranh của sản phẩm Việt Nam trên thị trường Hoa Kỳ.

Cụ thể, VASEP đề xuất:

• Phối hợp liên Bộ: ℱCác Bộ Ngoại giao, Công Thương, Nông nghiệp và Môi trường, Tài chính cần phối hợp để xây dựng các lập luận và đề xuất cụ thể với phía Hoa Kỳ.

• Nhấn mạnh tầm quan trọng: ꦬCác lập luận cần nhấn mạnh tầm quan trọng của ngành thủy sản Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu và tác động tiêu cực của thuế đối ứng cao đối với quan hệ thương mại song phương Việt Nam - Hoa Kỳ.

൩Hiệp  hội VASEP cam kết đồng hành cùng Chính phủ và các Bộ, Ngành trong việc triển khai các giải pháp nhằm bảo vệ ngành thủy sản, duy trì đà tăng trưởng xuất khẩu và bảo đảm sinh kế cho nông ngư dân cũng như người lao động trong ngành.

𒆙Hiệp hội VASEP kính mong Thủ tướng Chính phủ và các Bộ ngành sẽ quan tâm xem xét và chỉ đạo kịp thời để hỗ trợ ngành thủy sản vượt qua giai đoạn khó khăn này, góp phần bảo vệ vị thế của Việt Nam trên thị trường thủy sản toàn cầu và duy trì chuỗi sản xuất, xuất khẩu thủy sản bền vững.

Công văn số 101 /CV-VASEP ngày 17/6/2025