Theo tuyên bố của Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Scott Bessent, mức thuế nhập khẩu của Hoa Kỳ với hàng hóa Trung Quốc đã giảm từ 145% xuống 30%, trong khi thuế Trung Quốc với hàng hóa Mỹ giảm từ 125% xuống 10%. Tuy nhiên, mức cắt giảm này không áp dụng cho các sắc thuế theo Mục 301, vốn duy trì thuế suất 25% đối với nhiều mặt hàng thủy sản như cá rô phi, sò điệp và thịt cua. Như vậy, một số sản phẩm thủy sản Trung Quốc vẫn phải gánh mức thuế lên đến 55%. Dù vậy, quyết định tạm giảm thuế vẫn được xem là tín hiệu tích cực, có thể góp phần khôi phục một phần chuỗi cung ứng và giảm áp lực chi phí cho doanh nghiệp.

Thị trường tôm phản ứng tức thì

Tác động rõ ràng nhất được ghi nhận trên thị trường tôm. Với nguồn cung lớn từ châu Á, đặc biệt là Ấn Độ, Việt Nam, Thái Lan và Indonesia, mức thuế cao trước đây đã gây sức ép lớn. Nay, việc ổn định thuế suất ở mức 10% giúp thị trường tôm định hình lại các kỳ vọng về chi phí. Người mua tại Hoa Kỳ đã tăng tốc nhập khẩu trong tháng 3, nhằm tận dụng giai đoạn thuế quan thấp. Dự báo cho thấy lượng nhập khẩu trong quý II/2025 sẽ tiếp tục cao hơn so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, các doanh nghiệp vẫn cảnh giác với khả năng chính sách thay đổi sau thời hạn 90 ngày. Trong khi đó, thông tin về khả năng Ấn Độ gỡ bỏ thuế đối với hàng hóa Mỹ như một phần của đàm phán thương mại song phương tiếp tục gây tranh cãi, phản ánh mức độ bất định hiện nay.

Tôm hùm và cua: thay đổi dòng chảy thương mại

Tạm dừng thuế quan cũng đang tác động đến dòng chảy thương mại các sản phẩm như tôm hùm và cua. Phần lớn tôm hùm sống nhập khẩu vào Trung Quốc hiện đến từ Canada (84%) và Hoa Kỳ (18%). Với không gian chính sách mới, một kịch bản đang hình thành: tôm hùm sống của Mỹ có thể được xuất khẩu nhiều hơn sang Trung Quốc, trong khi Canada chuyển hàng sang thị trường Hoa Kỳ, giúp lấp khoảng trống do thay đổi thương mại. Tuy vậy, trong ngắn hạn, thị trường Hoa Kỳ vẫn đối mặt với tình trạng tồn kho cao, đặc biệt là sản phẩm đuôi và thịt tôm hùm. Các nhà phân phối đang nỗ lực xử lý lượng hàng dư thừa trước khi mùa vụ mới bắt đầu. Một tín hiệu tích cực đến từ châu Âu, nơi nhà xuất khẩu Whitecap của Canada vừa khai trương chuyến bay thẳng đầu tiên chở tôm hùm sống từ Newfoundland, cắt giảm từ 10 đến 16 giờ vận chuyển so với các tuyến trước đó. Đây được kỳ vọng là cú hích mới cho ngành.

Thị trường cá thịt trắng: chờ tín hiệu rõ ràng

Tại phân khúc cá thịt trắng, đặc biệt là cá tuyết, giá nguyên liệu đầu và ruột của Na Uy tiếp tục tăng mạnh, đạt mức kỷ lục 8.000 USD/tấn CIF Trung Quốc trong tuần 20, do kỳ vọng về nhu cầu từ Hoa Kỳ và châu Âu. Tuy nhiên, các nhà phân tích cảnh báo đây có thể chỉ là xu hướng ngắn hạn, bởi thuế quan vẫn là một yếu tố đầy bất ổn. Tại Hoa Kỳ, giá sản phẩm cá tuyết đông lạnh chế biến hai lần tại Trung Quốc vẫn chưa có dấu hiệu giảm, bất chấp việc thuế quan tạm thời được nới lỏng. Nguyên nhân đến từ tâm lý e dè của người mua trước thời điểm miễn trừ thuế Mục 301 đối với cá tuyết chấm đen và cá bơn vây vàng sẽ hết hiệu lực vào ngày 31/5. Nếu không được gia hạn, các sản phẩm này có thể phải chịu mức thuế tổng cộng 55%, khiến doanh nghiệp do dự đặt hàng. Trong khi đó, phi lê đông lạnh đơn lẻ từ Iceland – chỉ chịu thuế 10% – tiếp tục là lựa chọn ưu tiên cho thị trường Hoa Kỳ. Tuy nhiên, giá bán buôn đang nhích lên do nguồn cung thắt chặt và nhu cầu tại châu Âu duy trì ở mức cao.

Cá rô phi: kỳ vọng thận trọng

Một trong những mặt hàng bị ảnh hưởng nặng nhất bởi thuế quan thời gian qua là cá rô phi Trung Quốc. Trong tuần 20, giá bán buôn tại Mỹ vẫn giữ ổn định, dù bắt đầu xuất hiện một số mức giá chào bán thấp hơn. Việc Hoa Kỳ giảm thuế quan từ 145% xuống 30%, cộng với thuế 25% Mục 301, giúp gỡ bỏ phần nào rào cản nhập khẩu. Theo các nguồn tin từ Trung Quốc, các nhà chế biến cá rô phi đang "thận trọng lạc quan" trước triển vọng mới. Tuy nhiên, không ai dám đặt cược chắc chắn vào tương lai, khi thời gian tạm hoãn chỉ còn kéo dài đến ngày 11/8. Các nhà máy Trung Quốc chỉ có từ 6 đến 8 tuần để sản xuất và giao hàng nếu muốn tận dụng mức thuế ưu đãi hiện tại.

Tín hiệu hỗn hợp cho toàn ngành

Việc tạm hoãn thuế quan được ví như "phao cứu sinh" cho một số phân khúc thủy sản, nhưng không đủ dài để các doanh nghiệp yên tâm hoạch định chiến lược dài hạn. Trong bối cảnh thị trường toàn cầu đang tái cấu trúc, doanh nghiệp buộc phải thích nghi linh hoạt và mở rộng thị trường xuất khẩu. Một nhà quan sát nhận định: “Sự hỗn loạn hiện tại cũng mở ra cơ hội. Những doanh nghiệp có thể xoay trục, tối ưu chi phí và tìm thị trường thay thế sẽ là những đơn vị sống sót và phát triển.” Trong lúc các nhà máy Trung Quốc còn đang tính toán bài toán thời gian và chi phí, thì thị trường Mỹ – với người tiêu dùng cuối cùng – 🌞vẫn là điểm nóng của sự điều chỉnh. Và với thời gian đếm ngược đến tháng 8, ngành thủy sản toàn cầu vẫn chưa thể thở phào hoànꦏ toàn.