Trang trại nuôi tôm hơn 20 ha của gia đình ông Nghĩa ở xã Vĩnh Hậu, TP Bạc Liêu luôn là điểm tham quan, học tập của nhiều nhà nghiên cứu, nông dân trên khắp cả nước. Vốn xuất thân từ gia đình thuần nông, năm 1997 ông Nghĩa quyết đổi đời khi chuyển diện tích canh tác kém hiệu quả sang nuôi tôm sú bán thâm canh. Thời gian đầu, mô hình mang lại tín hiệu khả quan, song sau đó bộc lộ nhiều khuyết điểm khiến ông thất bại trong hai năm liên tiếp.

Một khu nuôi tôm công nghệ cao trong hồ nổi của ông Long Văn Nghĩa. Ảnh: Chúc Ly

Sau nhiều đêm trăn trở, ông Nghĩa quyết định theo học ngành nuôi trồng thủy sản ở trường Đại học Cần Thơ để tìm hiểu cách nuôi tôm bài bản hơn. Ra trường năm 2003, ông xin công tác tại trại thực nghiệm giống thủy sản nước mặn của tỉnh để lấy kinh nghiệm. Tại đây, ông nuôi thử nghiệm hai ao tôm thẻ siêu thâm canh. Thời điểm này, ông đã áp dụng lót bạt các ao nuôi, chạy quạt oxy đáy, nuôi mật độ 140 con mỗi m2. Mô hình thành công vượt trội, nhưng sau đó tôm thẻ khó bán do chưa tìm được thị trường xuất khẩu, chỉ bán nội địa. Vài năm sau, khi loại tôm này có được thị trường tiêu thụ tốt hơn, cũng là lúc nhiều mô hình nuôi tôm công nghệ cao xuất hiện. Nhiều năm nghiên cứu, thực nghiệm tại các cơ sở của nhà nước, năm 2009, ông Nghĩa quyết định về nhà tự nuôi tôm. Ông bắt đầu với hình thức nuôi tôm ao đất, sau đó chuyển sang nuôi 6 ao tôm thẻ siêu thâm canh. Mỗi ao khoảng 2.000 m2, ông vẫn áp dụng hình thức lót bạt đáy, chạy quạt oxy đáy, song tăng mật độ lên đến 200 con mỗi m2. Tỷ lệ thành công của mô hình đạt khoảng 70%.

Thu hoạch tôm thẻ nuôi trong hồ tròn nổi. Ảnh: Chúc Ly

Sau nhiều chuyến tham quan, năm 2016, ông Nghĩa gom hết vốn liếng đầu tư làm 4 hồ nổi (500 m2) có nhà màng và hệ thống xử lý nước thải theo quy trình Biofloc để nuôi tôm siêu thâm canh. Đây là mô hình có tính đột phá trong nuôi tôm công nghệ cao sau đó được nhiều nông dân áp dụng. Với mật độ thả nuôi 300 con mỗi m2, chỉ sau hơn hai tháng, tôm trong hồ nổi đã đạt trung bình 40 con mỗi kg. Khi xuất hai hồ tôm đầu tiên, ông Nghĩa đã thu về hơn 500 triệu đồng. Những năm sau, anh tiếp tục cải tiến mô hình khi nuôi đến 3 giai đoạn áp dụng kỹ thuật tách chất thải rắn, tái sử dụng nước đến 2/3. Ưu điểm lớn nhất của hình thức nuôi tôm này là làm vách bể thẳng đứng nên hạn chế chất bẩn, rong bám xung quanh thành, từ đó giảm được việc vệ sinh, giảm bệnh đường ruột cho tôm. Kết cấu hồ dạng nổi không có hiện tượng thẩm thấu ngược từ ngoài vào trong, hạn chế dịch bệnh lây từ môi trường bên ngoài. Hồ hình tròn khi vận hành quạt nước tạo lực ly tâm gom các chất thải vào tâm tốt hơn nên xử lý chất cặn bã nhanh và sạch hơn so với các dạng hồ khác. Theo ông Nghĩa, để ứng dụng quy trình nuôi tôm trong bể nổi mang lại thành công, nông dân phải tuân thủ đúng quy trình xử lý nước đầu qua ao lắng, ao xử lý, ao sẵn sàng, cuối cùng mới đến khu nuôi. Con giống sạch bệnh cần được ươm trong bể cho đạt kích cỡ đồng đều mới thả ra ao nuôi. Nước nuôi tôm trong mô hình của anh sau khi sử dụng sẽ được tách phân, rồi chuyển qua ao lắng có cá làm sạch trong 3 ngày, một phần sẽ được sử dụng lại trong mô hình, còn phân tôm sẽ được đưa qua hệ thống làm biogas. Đây được xem là mấu chốt quyết định tính bền vững của mô hình mà chủ trang trại đang áp dụng.

Ông Nghĩa kiểm tra con tôm thẻ. Ảnh: Chúc Ly

Anh Nghĩa liên tục cập nhật các kiến thức mới trong nuôi tôm. Chỉ riêng độ dốc hồ nổi, ông mất khoảng 3 năm nghiên cứu cho tối ưu. Hiện anh áp dụng dốc phải 45-50 cm đối với ao khoảng 500 m2, mật độ nuôi phù hợp 200-300 con mỗi m2. "Nếu tăng thêm mật độ sẽ tốn nhiều chi phí và rủi ro cao", ông Nghĩa nói, cho biết mấu chốt để thành công trong nuôi tôm công nghệ là phải có nguồn nhân lực tốt, kinh nghiệm và trách nhiệm. Ngoài ra, ông cho rằng người sản xuất và đơn vị cung cấp giống phải có sự liên kết chặt chẽ với nhau. Người nuôi cần ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất nhưng phải biết chọn lọc. "Bản thân tôi có đến 4 lần thay đổi công nghệ nuôi, chưa kể nhiều chi tiết nhỏ phải cập nhật hằng năm", ông Nghĩa nói. Chủ trại tôm khẳng định nông dân phải kiên trì với sự lựa chọn của mình, không nên thấy ai làm gì cũng học theo mà quên mục đích ban đầu. Hiện anh có💯 36 ao nuôi diện tích mỗi ao khoảng 800 m2 được chia thành 4 khu. Mỗi năm ông Nghĩa nuôi 4 vụ, thu 300-350 tấn, sau khi trừ chi phí lãi 6-7 tỷ đồng. Nhờ ứng dụng cô🎃ng nghệ cao, anh giảm đến 1/3 lượng nhân công, trong khi lợi nhuận mỗi kg tôm 30.000-100.000 đồng tùy theo giá thị trường. Sản phẩm của ông cung cấp cho ba công ty chuyên xuất khẩu tôm, ngoài ra có hai đối tác chuyên bán tôm sống. Theo