Hải sản từ trước đến nay là một trong những nguồn protein quý giá và truyền thống nhất của Nhật Bản. Đất nước này nổi tiếng với các món ăn được chế biến từ cá như cá hồi và cá unagi - nhưng trong những năm gần đây, xu hướng này dường như đã đi theo hướng ngược lại, nhiều người tiêu dùng thế hệ trẻ không dùng hải sản, chuyển sang thịt gà hoặc thịt lợn. Kể từ năm 2018 trở lại đây, các nhà nghiên cứu đã lưu ý về sự suy giảm đáng kể trong tiêu thụ thuỷ sản của Nhật Bản, nói rằng con số này đã giảm từ 70% tổng lượng tiêu thụ protein động vật của đất nước trong những năm 1960 xuống còn dưới 40% vào năm 2014. Một nghiên cứu gần đây hơn được công bố vào năm ngoái cho thấy, Nhật Bản có mức tiêu thụ thủy sản trên toàn cầu giảm mạnh nhất trong số các quốc gia có lượng thủy sản tiêu thụ trên 30kg trên đầu người. Các nhà nghiên cứu đã cho rằng, do người tiêu dùng trẻ tuổi – tác nhân chính của sự sụt giảm, và sự thay đổi rõ ràng hơn nhiều ở những người tiêu dùng dưới 40 tuổi, do sự gia tăng chế độ ăn uống của phương Tây trong nhóm nhân khẩu học này, khiến bánh mì, thịt bò, thịt gà và thịt lợn phổ biến hơn cá. Để ngăn chặn sự suy giảm này, chính phủ Nhật Bản đã đưa ra một 'Kế hoạch Cơ bản về Nghề cá' vào đầu năm nay, sau khi kết thúc kế hoạch 5 năm về nghề cá quốc gia trước đó. Chiến lược mới này dự kiến ​​sẽ chi phối sự tiến bộ và phát triển của ngành thủy sản đối với thập kỉ tiếp theo. Nhật Bản được thiên nhiên ưu đãi với nhiều loại hải sản vì đất nước được bao bọc bởi biển cả bốn phía, và ngành thủy sản từ lâu đã được coi là nguồn cung cấp thực phẩm quan trọng để hỗ trợ sức khỏe và kinh tế cho người dân, do đó điều cốt yếu là đảm bảo nguồn cung cấp sản phẩm thủy sản ổn định và phát triển ngành công nghiệp phù hợp. Cơ quan Thủy sản Nhật Bản (JFA) cho biết thông qua một tuyên bố chính thức: “Trong số các lĩnh vực trọng tâm chính của chúng tôi trong kế hoạch cơ bản mới này sẽ là quản lý cẩn thận các nguồn tài nguyên thủy sản dựa trên những thay đổi khoa học trong môi trường biển và khôi phục các làng chài địa phương, những nơi quan trọng để hỗ trợ sự phát triển của ngành. Điều quan trọng là, mọi nỗ lực sẽ được thực hiện để đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa ngành thủy sản của Nhật Bản nhằm thúc đẩy tăng trưởng bền vững và cải thiện xã hội và nền kinh tế của các bên liên quan trong ngành này và để xử lý những rủi ro hiện tại và phát triển mà ngành đang phải đối mặt. “Ngành thủy sản sẽ cần thực hiện hiệu quả các biện pháp đối phó với COVID-19, các biện pháp phục hồi sau tác động của Trận động đất ở Đông Nhật Bản và thực hiện việc sử dụng các công nghệ đánh bắt cá thông minh cũng như các phương pháp để đáp ứng các cam kết trung hoà các-bon và các mục tiêu tự cung tự cấp của Nhật Bản ”. Cơ quan này cũng nhấn mạnh sản lượng thủy sản sụt giảm đáng kể là một trong những thách thức lớn nhất của ngành, chẳng hạn như cá thu đao giảm từ 229.000 tấn năm 2014 xuống còn khoảng 30.000 tấn vào năm 2020; và cá hồi từ 147.000 tấn năm 2014 xuống còn khoảng 56.000 tấn năm 2020. Những sự sụt giảm này là do quản lý nguồn lợi thủy sản kém và đánh bắt bất hợp pháp. “Ngoài ra, mặc dù đã hơn 10 năm trôi qua kể từ trận Động đất ở Đại Đông Nhật Bản năm 2011, các cảng và nghề cá vẫn tiếp tục bị ảnh hưởng, cũng như doanh thu trong ngành chế biến cá và các hạn chế nhập khẩu đối với các sản phẩm biển của Nhật Bản,” JFA cho biết. “Đây đều là những lĩnh vực Nhật Bản quan tâm vì các tác động ảnh hưởng tiêu cực đến nhiều người trong ngành bao gồm ngư dân, chế biến thủy sản, nhà phân phối. Ngoài ra, đây là thời điểm có những lo ngại về kinh tế trì trệ do tỷ lệ sinh giảm, dân số già và giảm, lao động thiếu hụt, do đó phục hồi ngành thủy sản là rất quan trọng đối với tương lai của Nhật Bản. " Kế hoạch cơ bản về nghề cá mới đã được nội các Nhật Bản thông qua vào ngày 25/3/2022 và sẽ được thực thi sau khi kế hoạch 5 năm trước đó hết hạn vào cuối tháng 4/2022. Trong báo cáo cuối cùng về kế hoạch cơ bản, mặc dù JFA thừa nhận rằng nhu cầu nội địa đang giảm, cơ quan này không có ý định giảm sản lượng và thay vào đó nhằm mục đích khôi phục sự quan tâm đến thủy sản địa phương cũng như nhắm mục tiêu xuất khẩu thủy sản ra nước ngoài. “Nhu cầu nội địa đối với thủy sản của Nhật Bản có vẻ sẽ giảm trong thời gian dài do xã hội già hóa và dân số giảm - nhưng ngành thủy sản địa phương không chỉ phụ thuộc vào nhu cầu trong nước mà còn phụ thuộc vào xuất khẩu, và chúng tôi cũng nhận thấy cần hướng tới nhu cầu ngày càng tăng đối với thủy sản”JFA nói. “Hiện nay, thủy sản nhập khẩu chiếm thị phần lớn trong thị trường nội địa, đặc biệt là cá hồi, và để phát triển ngành công nghiệp địa phương, chúng tôi sẽ xem xét mở rộng sản xuất địa phương cũng như làm việc để gia tăng giá trị cho các sản phẩm thủy sản địa phương, đặc biệt là thủy sản nuôi trồng. Điều này sẽ bổ sung cho những nỗ lực hợp tác nhằm phát triển các phương pháp và kênh xúc tiến bán hàng mới, phân phối, du lịch, bán hàng trực tuyến và phát triển các sản phẩm chế biến để tạo ra nhu cầu mới. Ngoài ra còn có nhiều mặt hàng thủy sản chiến lược mà Nhật Bản có thể xem xét phát triển như các sản phẩm ưu tiên xuất khẩu, chẳng hạn như cá cá cam, sò điệp, cá ngừ vây xanh, hổ phách, cá mú, ngọc trai và hơn thế nữa. Chiến lược này sẽ xem xét sự phát triển của cơ sở hạ tầng và mạng lưới phân phối thương mại cần thiết cho xuất khẩu và giảm nhiều hạn chế thương mại hơn với các thị trường xuất khẩu.