Kenya là nơi có các vùng nước ngọt nội địa rộng lớn và đường bờ biển giàu có dọc theo Ấn Độ Dương. Những vùng biển này cung cấp các loại cá được ưa chuộng cả trong nước và quốc tế. Tuy nhiên, tình trạng đánh bắt bất hợp pháp gia tăng hiện đang gây nguy hiểm cho tính bền vững của ngành đánh bắt của quốc gia này. Đánh bắt bất hợp pháp là các hoạt động do tàu thuyền trong nước hoặc nước ngoài thực hiện trên vùng biển của một quốc gia mà không có sự cho phép chính thức hoặc vi phạm luật pháp và quy định hiện hành. Theo Văn phòng Liên hợp quốc về Ma túy và Tội phạm (UNODC), tác động của đánh bắt bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) không chỉ giới hạn ở tổn thất tài chính. Hoạt động này còn góp phần gây ra tình trạng lạm thác, phá hủy môi trường sống dưới biển và mất đa dạng sinh học.

Tổn thất kinh tế và rủi ro sức khỏe

Trong nhiều thế hệ, các cộng đồng sống quanh Hồ Victoria và dọc theo bờ biển Kenya đã dựa vào nghề đánh bắt cá như một nguồn thu nhập và thực phẩm chính. Khi các quy định và biện pháp kiểm soát của chính phủ ngày càng tăng, một số ngư dân cảm thấy các hoạt động đánh bắt cá truyền thống của họ đang bị hạn chế. Do đó, cần phải làm nhiều hơn nữa để nâng cao nhận thức của công chúng về mối nguy hiểm của hoạt động đánh bắt IUU - không chỉ đối với môi trường mà còn đối với sinh kế của người dân địa phương. Các chuyên gia cảnh báo rằng hoạt động đánh bắt IUU gây ra hậu quả kinh tế nghiêm trọng. Theo các chuyên gia hàng hải, Kenya ước tính mất khoảng 45 tỷ Sh (330 triệu euro) mỗi năm do hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp và không được quản lý. Những tổn thất này xuất phát từ việc mất doanh thu vốn có thể thu được thông qua giấy phép và quy định phù hợp. Đánh bắt cá bất hợp pháp cũng gây ra rủi ro cho sức khỏe, đặc biệt là khi đánh bắt ở vùng nước bị ô nhiễm. Ví dụ, ở Hồ Nakuru, hoạt động đánh bắt cá đã bị cấm sau những phát hiện khoa học cho thấy cá từ hồ chứa hàm lượng kim loại nặng cao nguy hiểm, khiến chúng không an toàn cho con người tiêu thụ. Bất chấp những nỗ lực của chính phủ nhằm chống lại hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp, hoạt động này vẫn tiếp diễn ở nhiều nơi trên cả nước.

Giải quyết các thách thức xã hội để chấm dứt hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp ở Kenya

ꦕ Các nhà quan sát chỉ ra rằng đói nghèo là động lực chính thúc đẩy hoạt động đánh bắt bất hợp pháp, đặc biệt là ở vùng nước nội địa. Nhiều người chuyển sang đánh bắt cá mà không có giấy phép hợp lệ vì cơ hội việc làm hạn chế và nhu cầu về thực phẩm giá cả phải chăng đang tăng lên. Ông David Kilo, chủ tịch Hiệp hội chủ sở hữu thuyền ở hồ Naivasha, liên hệ sự gia tăng đánh bắt cá bất hợp pháp với tỷ lệ thất nghiệp cao. Ông cho rằng chính quyền quốc gia và chính quyền quận nên tìm cách trao quyền cho những thanh niên thất nghiệp thông qua các cơ hội việc làm thay thế. Các chuyên gia cảnh báo rằng nếu tình trạng đánh bắt cá không có quy định phù hợp vẫn tiếp diễn, trữ lượng cá có thể bị cạn kiệt nghiêm trọng. Trong cuộc đấu tranh để sinh tồn, một số ngư dân thậm chí còn đánh bắt cả cá con, đe dọa đến sự tồn tại lâu dài của toàn bộ loài. Ông Kilo nhấn mạnh rằng đánh bắt cá bất hợp pháp cũng gây tổn hại đến sinh kế của những ngư dân tuân thủ pháp luật. Đồng thời, việc thực thi các quy định về đánh bắt cá phải được thực hiện hợp pháp và tôn trọng quyền con người. Các cơ quan thực thi pháp luật của Kenya đã phải đối mặt với sự chỉ trích trong những tháng gần đây vì các cuộc đàn áp mạnh tay đối với những người đánh bắt cá bất hợp pháp. Một số cá nhân được báo cáo là đã bị thương nghiêm trọng trong quá trình bắt giữ, trong khi những người khác đã mất tích sau khi bị bắt.